Bác sĩ Nguyễn Văn Tiến, Viện Dinh dưỡng quốc gia, cho hay ở nước ta tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng nhẹ cân là 14,5%, suy dinh dưỡng thấp còi là 24,9%. Suy dinh dưỡng có nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân từ quan điểm sai lầm trong nuôi dưỡng và chăm sóc trẻ của các bậc cha mẹ đã làm ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất, vận động và trí thông minh của trẻ.

Không cho con bú sữa mẹ

Mặc dù sữa mẹ có nhiều lợi ích cho trẻ, nhưng không phải bà mẹ nào cũng biết và thực hiện. Trẻ phải uống sữa ngoài, ăn dặm trước 6 tháng, vì người mẹ phải đi làm, nên con không có điều kiện được bú sữa mẹ hoàn toàn.

Nhiều bà mẹ muốn giữ gìn vóc dáng sau sinh nên đã cho con ăn sữa công thức thay vì bú mẹ. Ngoài ra, một số bà mẹ không cho trẻ bú đúng cách và bảo vệ nguồn sữa của mình.

Ăn bổ sung quá sớm hoặc quá muộn

Hiện nay, nhiều chị em quan niệm rằng cho trẻ ăn bổ sung sớm sẽ cứng cáp hơn và không bị đói. Điều đó đã ảnh hưởng đến việc tận dụng nguồn sữa mẹ, khiến trẻ dễ bị rối loạn tiêu hóa dẫn đến suy dinh dưỡng.

Đặc biệt một số bà mẹ ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa vẫn còn cho trẻ ăn cơm nhai, cơm mớm rất mất vệ sinh, thậm chí còn là nguồn lây lan truyền bệnh cho trẻ.

Theo bác sĩ Tiến, trẻ ăn bổ sung sớm sẽ làm tăng gánh nặng cho bộ máy tiêu hóa, ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển. Thức ăn bổ sung thường khó tiêu, nên bé sẽ biếng ăn. Không đủ chất dinh dưỡng, bé sẽ chậm tăng cân và dễ bị suy dinh dưỡng. Đối với trẻ em, chế độ ăn được tuần tự từ các thức ăn lỏng như sữa, chuyển sang bột loãng, bột đặc rồi cháo và cơm.

Ngược lại, khi ăn bổ sung muộn, sữa mẹ không đủ đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng, trẻ sẽ chậm tăng cân. Sau 6 tháng, sữa mẹ không thể đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng ngày càng tăng của trẻ. Ngoài việc bú sữa mẹ, trẻ cần được ăn thêm từ 1-2 bữa bột trong một ngày.

Chăm sóc và nuôi dưỡng khi trẻ ốm

Khi trẻ bị ốm sốt, tiêu chảy, nhu cầu năng lượng và các chất dinh dưỡng cần nhiều hơn bình thường, trong khi đó một số bà mẹ lại có quan niệm sai lầm bắt trẻ phải ăn kiêng như không dầu hoặc mỡ, chỉ cho ăn bột ngọt (đường), không bú, hạn chế rau xanh. Chế độ ăn uống kiêng khiến bé không được bổ sung đầy đủ dưỡng chất, dễ dẫn đến suy dinh dưỡng.

Bổ sung đạm sai cách

Nhu cầu chất đạm của trẻ từ 6-11 tháng tuổi là 2-2,5 g/kg/24 giờ, nhu cầu trung bình là 14-17 g/24 giờ (tương ứng với 20-30 g thịt/bữa). Lượng dầu hoặc mỡ từ 1-2 thìa cà phê/bữa ăn, lượng rau xanh 1-2 thìa cà phê/bữa ăn.

Nếu khẩu phần ăn quá nhiều chất đạm, hệ tiêu hóa non nớt của trẻ phải làm việc mệt mỏi, dễ rối loạn tiêu hóa, gây phân sống, tiêu chảy.

Lưu ý, trẻ cần được bổ sung đạm từ các loại thịt, cá, trứng, hải sản. Nước thịt, nước hầm xương hầu như không chứa đạm.

Ăn bù khi lớn

Khoa học đã chứng minh trẻ bị suy dinh dưỡng trong quá trình mang thai và 2 năm đầu đời có thể dẫn đến những tổn thương không phục hồi đối với sự phát triển của não, hệ miễn dịch và thể lực.

Giai đoạn 1.000 ngày đầu đời chính là cơ hội để phòng ngừa các bệnh mạn tính có liên quan đến dinh dưỡng như thừa cân béo phì, rối loạn chuyển hóa, các bệnh tim mạch, huyết áp, loãng xương.

Vì vậy, việc chăm sóc nuôi dưỡng trẻ từ khi còn trong vào thai đến khi trẻ được 2 tuổi là rất quan trọng, nó quyết định đến chiều cao, cân nặng, bệnh tật và bộ não của trẻ khi trưởng thành.

Giai đoạn 1.000 ngày vàng trẻ không được chăm sóc nuôi dưỡng tốt, dù chúng ta có nỗ lực đến đâu cũng không thể bù đắp vì mọi chuyện đã được “an bài”.